Gelezen in Trouw: Op basisschool De Klinkert doen zelfs de muren mee met effectief onderwijs.

Op basisschool De Klinkert in Oudenbosch zitten de leerlingen namelijk niet de hele dag in dezelfde klas bij dezelfde leerkracht. Op deze manier worden de kinderen van de hele middenbouw ingedeeld naar niveau in plaats van naar leeftijd. Door leerlingen te clusteren kan de leerkracht veel meer tijd besteden aan uitleg en worden leerlingen niet langer tegengehouden in hun leerproces omdat ze in een bepaalde groep zitten.

Dit lerarenteam moest in 2012 alles op de schop gooien toen de school door de inspectie als 'zeer zwak' was beoordeeld. Onder leiding van een bevlogen directeur hebben ze vervolgens nagedacht over hoe ze hun onderwijs effectiever konden maken. Zo hebben ze ervoor gezorgd dat de vrijdagmiddag 'kindvrij' is, zodat ze kunnen evalueren, nieuwe niveau-indelingen kunnen maken en de week goed kunnen voorbereiden. Maar dat is niet het enige. De wanden van de lokalen zijn onderdeel van de les geworden, met een woordmuur en een rekenmuur waarop de leerdoelen zichtbaar zijn. Zo staan er de woorden 'grote keersommen' en 'grote deelsommen' op de rekenmuur met duidelijke voorbeelden. En vergeet vooral niet de uitgebreide leeshoek in Harry Potter-stijl, inclusief flakkerende kaarsen voor het sfeereffect.

Huiswerk voegt niet veel toe

John Hattie, de grote onderwijsonderzoeker, maakte naam met zijn Visible Learning Strategy. Hij onderzocht wat wél en wat níet werkt in het onderwijs. Het goede nieuws was: bijna alles wat leerkrachten doen, werkt. Alleen niet alles werkt even goed. Dus moeten we, om betere resultaten te halen, dingen die niet zo goed werken vervangen door dingen die beter werken. Leerlingen verantwoordelijk maken voor hun eigen leerproces, heldere doelen formuleren en de voortgang zichtbaar maken hebben een sterk positief effect op de leerresultaten. Net als een klas overslaan, gerichte feedback geven en micro teaching in kleine groepjes.

Het blijft interessant waarom wij in onderwijsland nog steeds dingen doen die niet of niet zoveel effect hebben. Een klas blijven zitten heeft een aantoonbaar slecht effect, werken met laptops een minuscuul positief effect en huiswerk voegt ook niet echt veel toe.

Zowel de leerlingen als de leraren zelf zijn verantwoordelijk geworden voor het leerproces op De Klinkert. Niet geheel toevallig blijkt dat de zaken die ik op De Klinkert zie ook door Hattie worden aangeraden. En dat deze interventies effect hebben is ook de inspectie opgevallen; binnen zes jaar kon ze deze 'zeer zwakke' school als 'goed' beoordelen.

Sofie van de Waart was leerkracht op verschillende basisscholen. Daarna werd ze leerlingbegeleider, onderwijsadviseur en hoogbegaafdenspecialist.